Sau khi niềm nở bắt tay tôi, hỏi han vài câu ngắn về tình hình vợ con tôi, về quê hương Hà Tĩnh của tôi và không quên hỏi thăm sức khỏe đồng chí Vũ Kỳ (tác giả từng là người giúp việc cho ông Vũ Kỳ, thư ký của Bác Hồ - TS), ông đi vào nội dung làm việc luôn
Có nhẽ ta nên tham khảo quan điểm của Bộ Tư pháp. Hãy cho tôi một tổ chức, tôi sẽ nâng bổng quả địa cầu” để nói lên tầm quan yếu của tổ chức đó sao? Nghe ông nói, tôi thực thụ thấm thía về khuyết điểm của mình. Tôi lại bị anh Huyên trách vì bài viết là do Văn phòng Quốc hội đặt cho Kỷ yếu 50 năm Quốc hội Việt Nam chứ không phải để gửi cho các báo.
Nguyễn Đình Lộc vừa đi làm luận án về pháp lý ở nước ngoài về, vừa được bổ nhậm bộ trưởng Bộ Tư pháp khóa này. - Thế nào, cậu xem lại kỹ điều 10 chưa? - ít anh – tôi lúng túng giải đáp – Đúng là sót chữ “và” trong câu thứ hai của điều 10.
Tôi tâm tư là ấn tượng sâu sắc của tôi qua lần làm việc này là một vị tướng tuấn kiệt về quân sự nhưng đặc biệt nhạy cảm về chính trị. Nở nụ cười hiền hậu, khoan thứ, ông nói với tôi: - Là cử nhân văn học chắc cậu hiểu chữ “và” ấy quan trọng như thế nào? Rồi ông đọc rõ, nhấn mạnh từng chữ trong câu: - Công dân Việt Nam có các quyền tự do tổ chức và hội họp, tự do tín ngưỡng, tự do trú ngụ, đi lại trong nước và ngoài nước.
- Anh Lộc bảo sinh viên ta đi tu nghiệp nước ngoài mọi người đều bảo “Hiến pháp năm 1946 của Việt Nam là bản Hiến pháp đã tiếp cận được với nền chính trị của thế giới hiện đại”. Cậu về tu bổ thêm, đánh máy thật đẹp rồi gửi lên đây càng sớm càng tốt. Bên Văn phòng Quốc hội họ vừa gọi điện giục bài.
Ông đưa tay bắt tay tôi và khích lệ: - Thế là tốt rồi. Anh Huyên dẫn tôi vào tận nơi rồi trở ra ngay.
- Nhưng phải phục vụ nhiệm vụ chính trị, mà nhiệm vụ chính trị thì thường gắn với bộ phận lãnh đạo đương thời. Chưa sắm được bàn ghế nên hai anh em ngồi phệt xuống sàn nhà nói chuyện với nhau suốt cả buổi trưa. Nghe tôi nói vậy, ông hơi nghiêm sắc mặt: - Nhận tội lỗi thôi à? Suy ra đây là tội lỗi rất nặng. Tổ chức một trận đá bóng, họp lại để bàn, tổ chức một cuộc câu cá, họp lại để bàn.
Ông cân nhắc thận trọng khi đưa một vấn đề ra công luận, với phong cách làm việc thực sự dân chủ.
Rồi ông nhìn sang tôi đang ngồi rất gần ông. Rồi chuyện cũng qua đi. Tôi nhớ là hồi ấy có một số đồng chí không tin là chúng ta có thể tổ chức thành công cuộc tổng tuyển cử, với lý do là trình độ dân trí còn thấp. Nghe xong, tôi thấy ông lặng im, trầm tư mặc tưởng một lúc rồi hỏi nhỏ tôi: - hiện thời mình đã có tự do ngôn luận, tự do xuất bản chưa? Giấy trắng mực đen là như thế nhưng phải tùy tình hình cụ thể.
Không hiểu sao mấy hôm sau nhà thơ Đỗ Trung Quân, phóng viên báo Tuổi Trẻ, có mặt ở nhà tôi. Đại tá THẾ KỶ (nguyên trưởng Ban lịch sử Quân chủng Phòng không không quân) ------------------------------------ * Tin bài liên can: Ông vẫn đang sống trong tim chúng tôi Võ Nguyên Giáp - trong khoảnh khắc lịch sử Người dân nhiều nơi lập bàn thờ Đại tướng Hoàn tất tập dợt đưa linh cữu Đại tướng ở trường bay Máy bay dân dụng đưa linh cữu Đại tướng về quê Mường Phăng thổn thức thương tiếc "ông nội đánh giặc tài ba” Thành Đoàn TP.
Chính cho nên mà cách đây hơn một tháng ông đã cho gọi tôi lên giao nhiệm vụ. Tuy nhiên, cũng có một tẹo trục trặc trước khi bản thảo được đưa vào in ấn. Nghe xong, tôi thấy khuôn mặt nhân đức của Đại tướng nở một nụ cười rất tươi. Và thực tại diễn ra chứng tỏ lòng tin của Bác là xác thực. - Nhưng đêm qua nằm nghĩ lại tớ lại thấy lần chần. Tôi cứ giãi bày với anh Huyên là tôi không gửi.
Anh Huyên trực tiếp thảo luận ngay với bộ trưởng Nguyễn Đình Lộc bằng hệ thống máy riêng. Số là ngay sáng hôm sau ông lại cho gọi tôi lên. Làm gì, viết gì cũng phải cân nhắc toàn diện mọi mặt. Nhóm Tân Việt của ông thành lập từ năm 1927, chỉ tồn tại được độ 1 năm, bản thân ông thì bị bắt giam vào nhà lao Thừa Thiên - Huế. Nghe ông đọc xong, tôi liền chống chế: - Có lẽ vì phải nộp bài cho kịp đề nghị của anh nên các cháu đánh sót mất chữ “và”, còn em thì nhận khuyết điểm rà soát không kỹ.
Nên chi, luận bàn với Nguyễn Đình Lộc vừa có tính chất dân chủ bàn luận, vừa coi như chúng ta đã phê chuẩn chính quyền.
HCM lập không gian tưởng niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp Vào nhà Đại tướng mà thanh sạch như nhà dân TP. Cuối cùng, anh nao nức ít lại với Đại tướng. Khi tôi bước vào phòng, vừa ngồi xuống ghế, Đại tướng liền bảo: - Cậu hãy đọc lại toàn văn điều 10 cho tớ nghe lại.
Tôi lặng yên ngồi nghe ông nói và trân trọng những giây lát hồi tưởng quý giá của ông. Ngừng một lát, ông nói tiếp, giọng không được dứt khoát lắm: - Hay ta bỏ điều này lại, coi như bài viết không đề cập đến bởi không nhất quyết bài viết nào cũng phải nêu đầy đủ toàn bộ? - Không thể được anh ạ! Đây là bài viết mà tên bài đã nêu rất cụ thể nội dung của nó.
Vì nếu chỉ có “tự do tổ chức họp hành” thì quá đơn giản. - Chỗ anh Nguyễn Đình Lộc? - Đúng. Đó là quyền tự do lập hội.
Bài viết của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về Hiến pháp năm 1946 đăng trên Tuổi Trẻ Chủ Nhật ra ngày 15-12-1996 Xem đầy đủ diễn biến Lễ truy điệu và di quan Tôi như được trải qua một lớp học đặc biệt và trưởng thành nhiều mặt.
Hôm ấy tôi ra về khi đường đã lên đèn. Bài viết khá tốt và được ông biểu dương, được Ban tổ chức kỷ niệm 50 năm Quốc hội Việt Nam đánh giá cao, được đăng trước tiên ở cuốn kỷ yếu. Tôi lấy bài ra, đọc rõ ràng từng chữ: - Điều 10, công dân Việt Nam có các quyền tự do ngôn luận, tự do xuất bản, tự do tổ chức và hội họp, tự do tín ngưỡng, tự do ngụ, đi lại trong nước và ra nước ngoài.
Sau đó, ông gọi anh Huyên vào. Rồi ông lại nở một nụ cười hồn hậu, vỗ vai tôi: - Cậu không nghe người ta nói “Tổ chức, tổ chức, tổ chức. Tôi đang nằm nghỉ trưa trong chăn ấm ở phòng làm việc của Ban lịch sử Quân chủng Phòng không không quân thì có điện của anh Nguyễn Huyên, bí thơ riêng, chánh văn phòng của Đại tướng.
HCM để tang cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Dưới thời đế quốc thực dân, bọn cầm quyền ngày đêm tung thuộc hạ đi lục soát khắp nơi, hễ đánh hơi thấy có một nhóm nào tập trung mà chúng gọi là “hội kín”, ngay tức thì chúng tung ra cả bộ máy chuyên chính, mở các cuộc đàn áp mọi, dập tắt cho kỳ được ngay từ trong trứng nước. Chẳng lẽ ta lại bỏ đi một điều 10 quan yếu như thế? bữa qua anh đã phân tách rất chí lý với em.
Giọng xứ Nghệ của anh trầm và ấm: - Cụ bảo 15g cậu lên làm việc tiếp bài Quốc hội khóa I và bản Hiến pháp trước nhất. Nhưng Bác có một lòng tin tuyệt đối vào quần chúng. Tôi hồi hộp theo dõi cuộc trò chuyện của anh Huyên và rất mừng khi thấy nét mặt anh Huyên vui dần lên.
Tôi bỗng nhớ đến những bài học lịch sử. Việc kiên tâm tổ chức thành công cuộc tổng tuyển cử tự do ngay khi vừa giành được chính quyền là nhãn quan chính trị tài năng của Hồ Chí Minh. Hôm ấy, Đại tướng bị cảm nhẹ nên ngồi làm việc ngay trong nhà. Còn trong văn bản ghi rõ “tự do tổ chức” thì ý nghĩa khác hoàn toàn.
Văn phòng Quốc hội đã nói rõ trong kỷ yếu 50 năm Quốc hội, bài viết “Bác Hồ với Quốc hội khóa I và bản Hiến pháp trước nhất” của đại biểu Quốc hội khóa I Võ Nguyên Giáp sẽ là bài trọng tâm. - Nên chi trong bài viết này chúng ta phải thay tả được tinh thần đó, thấy công lao to lớn của Bác Hồ đã bôn ba khắp năm châu, bốn biển, tìm ra con đường cứu nước, phóng thích dân tộc, rồi bắt tay xây dựng một tầng lớp mới.
Dạo ấy tôi vừa mới xây nhà xong, nền nhà gạch hoa sáng bóng. Mấy hôm sau thì Tuổi Trẻ đăng bài này trên số báo tuổi xanh Chủ Nhật ra ngày 15-12-1996. Nếu cứ in ra như thế thì quần chúng sẽ bảo Võ Nguyên Giáp bớt mất của dân một quyền rất quan trọng mà Bác đã trao cho dân ngay sau ngày lập nước. Cậu có thấy hiện thời người ta rất ít nhắc đến Hiến pháp năm 1946 và đã sửa đổi đến ba lần không? Trong bối cảnh đó, mình cứ nhấn mạnh Hiến pháp năm 1946 thì có nên không? - Đây là vấn đề lịch sử mà anh? Lịch sử diễn ra như thế nào ta phải nêu lại đúng như thế - tôi kiên quyết bảo vệ lập trường của mình.
Thấy tôi đến, anh Huyên hỏi ngay: - Sao muộn thế? Cụ đang chờ đấy. Trong giá lạnh mùa đông, tôi khoan thai đạp xe từ phố Hoàng Diệu về trường bay Bạch Mai, vừa đi vừa nghĩ suy về bổn phận của mình đối với bài viết sao cho xứng đáng với lòng tin của Đại tướng.
Một ngày cuối năm 1995, có một đợt gió đông bắc mới tràn về. Trong phòng làm việc chỉ còn tôi và Đại tướng. - Biết bao nhiêu hi sinh tổn thất, bao lăm con người ưu tú đã ngã xuống chúng ta mới có được điều 10 của Hiến pháp. Tôi thấy ông đưa mắt nhìn qua cửa sổ nét mặt đượm buồn, giọng như trùng hẳn xuống.
Anh Lộc bảo vắng với Đại tướng viết bài truyền tụng Hiến pháp năm 1946 là niềm kiêu hãnh của dân tộc ta, là thành tựu nhẵn của tư tưởng Hồ Chí Minh. Nhớ chuẩn bị tốt những gì cụ dặn trong buổi làm việc trước. Đêm hôm đó, tôi gần như thức suốt đêm để miêu tả cho được những gợi ý của ông. Tôi khoe với Đỗ Trung Quân là vừa hoàn thành bài viết được Đại tướng khen.
Hơn 9g tôi mới có mặt, trong lúc các anh trong tổ thư ký giúp việc Đại tướng đều đã có mặt. Vì thức khuya nên tôi dậy muộn.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét